فهرست سرمایهداری )کاپیتالیسم(... 2 کلیات...2 سیر تاریخی و مراحل سرمایهداری...5 اشاره...22 تعریف...25 سیر تاریخی چهرهها و گونهها...21 اشاره...

Transkripsi

1

2

3 فهرست سرمایهداری )کاپیتالیسم(... 2 کلیات...2 مؤلفهها و ویژگیه یا سرمایهداری...4 سیر تاریخی و مراحل سرمایهداری...5 اشاره...22 سوسیالیسم تعریف...25 مؤلفهه یا سوسیالیسم سیر تاریخی چهرهها و گونهها...21 اشاره...22 عدالت اجتماعی زمینه تاریخی...22 نظریهه یا گوناگون در معنای عدالت اجتماعی...24 جهانی شدن تعریف...22 نگاهی به زمینه تاریخی و دیدگاهها...22 ابعاد جهانی شدن...25 مالحظه...23

4 سرمایهداری )کاپیتالیسم( کلیات اصطح»کاپیتال«مأخوذ از ریشطال ینی capitellum اسط پ پیشطو caput بال مع ای «سر«و در زبان اقت صاد بال مع ای سرمایال بال کار م رودپ پول از آن رو کال سود و بهره بال د بال دارد و در اقتصاد سرمایال مال محسوب م شودپ کاپیتالیسم یا سرمایالداری یک ظام اقتصادی و مربوط بال دوران م رن اس کال در آن بخش عم ه فعالی اقتصطادی بال ویژه مالکی و سطرمایالگذاری برای نولی در د س افراد و مؤ س سات خ صو ص )غیر دولت ) ا س کال از طریق رقاب اقتصادی جه کسب سود فعالی م ک پ این ظام اقتصادی کال بال اقتصطاد بازار یم مشطهور اسطط و در دوران ا ع ب صط عت ) ( در اروپای غرب و آمریکا حاکم ش و بال ن ریج بال کشورهای غیرعرب راه یاف پ ع وان کاپیتالیسم را بیشتر سوسیالیس ها و بال خصوص مارکسیس ها رواج دادها و مرادشطان از آن ظام بود کال»مالکی خصط وصط» نعیینک ه اصط و در اقتصطاد و سطیاسط آن ظام اسط و یم بال ععی ه آ ان این حوه مالکی پ ی آور ه وع ظم اجتماع خاص اسطط کال در آن طبعال حاکم کال سططرمایالدار یا بورژوا امی ه م شططود از یروی نولی بال سططود خود بهره م گیردپ این سود بال ظر مارکسیس ها از راه غارت دستممد کارگران بال دس م آی و زیرا بال ظر مارکس ارزش افموده کای حاصل کار کارگر اس پ بال لحاظ ظری سطرمایالداری ج وهای از م ر یتال غرب در عرصطال اقتصطادو و یک از مؤلفالهای آن ا س کال همراه آن رو بال نحول و نکامل رفتال ا س پ در 2

5 2 واقع ا سطانگرای کال از ع اصطر و مبا د یای م رن محسطوب م شطود و فردگرای از ب سترهای ر ش و گ سترش سرمایالداری در بع ظری بوده و هست پ این ا یشالها بال ن ریج زمی ال افمایش حعوق فردی و گسترش حوزه خصوص را فراهم سططاخت و ب یننرنیب زمی ال فعالی آزاد اقتصططادی ب ون دخال دول فراهم شط پ در واقع سطرمایالداری چیمی یسط جم بروز فردگرای در حوزه حیات اقتصادیپ هما گو ال کال ماکس وبر معتع ا س و ظاهرا نحویت مذهب در قالب ه ض ا ص دی یا دینپیرای و ج بش پرون ستا ی سم یم در اروپا در پی ای و نکامل کاپیتالیسطم عش عم ه داشط پ البتال پرونسطتا یسطم را یم بای وع فردگرای مذهب دا س پ پرونستانها نحعیر ثروت و ثرونم ان را در مذهب مسطیحی از بین برد و کار و کوشطش فردی برای کسطب ثروت را نع بخشططی ث ثروت شططا الای از لحف اله ن ع گردی و ب یننرنیب مالکی و امری مع )رپکپ پرونستا یسم(پ دا سطتال شط و دول از دیگر مبا سرمایالداری م را بای ها و اشطخاص از نع ی بال آن م ع شط نوان از لیبرالیسم ام بردپ در واقع سرمایالداری نعبیر دیگری برای لیبرالیسططم اقتصططادی دا سطط پ ب ابراین م نمام لوازم و مبا نوان لیبرالیسطططم از جم ال ف سطططفال اختیار و آزادا یشططط و عملگرای و ععلگرای و سکویریسم )اعتعاد بال ج ای حوزه دین از حوزههای اجتماع و از جم ال از حوزه اقتصطاد(و سط سطتیمی و پپپ را جمم م زمات و مبا ظامهای سرمایالداری بال ح ساب آوردپ در واقع از ر سا س بال این سو آزادیهای سیاس و اجتماع و مذهب پا بال پای آزادیهای اقتصادی و بازار آزاد و سطططرمایالداری گسطططترش م م ر یسم(پ یاف پ )رپکپ لیبرالیسطططمو و م ر یتال و

6 مؤلفهها و ویژگیهای سرمایهداری های عم ه این خ صو ص ابمار نولی «و از مؤلفالها و ویژگ نأکی بر»مالکی ظام اقتصادی اس پ پ از مؤلفالهای دیگر ظام سرمایالداری نأکی بر»بازار و اقتصاد بازاری«اس از دیگر ع اصطططر و مؤلفالهاو بای از»نعسطططیم کار«ام بردپ در دوران ماقبل و خا واده صرفا آ چال را بال و خودکفا داش سرمایالداریو اقتصاد ج بال مح کرد نا یازهای اولیال خود را با برخ معام ت پایاپای نولی م آن یاز داش یا مبادلال در بازار مح برآورده سازدپ نعسطیم کار بال سطخت شط اختال شط ه و معمول بودو هر خا واده م بور بود»نعسیم کار«و مشاغل متع دی را ا ام ده ث اما ظام سرمایالداری براسا نخصص ش ن کار ب ا هاده ش ه اس پ کایها و خ مات برای ارائال در بازارو شو و یاز بازار نعیینک ه وع و میمان نولی اس پ نولی م آزاد از ها یم قا ون عرضال و نعاضاس پ نأکی بر رقاب سازوکار نعیین قیم های دیگر ظام سططرمایالداری اسطط پ بال ظر طرف اران سططرمایالداری ویژگ خواه شططط پ در و افمایش کیفی باعث افمایش نولی و کاهش قیم رقاب ظامهای ماقبل سطرمایالداری عرف و عادتو ارزش کایها و خ مات را نعیین های اقتصططادی مسططت مم»کاهش شطط ی کردپ نأکی بر آزادی در فعالی م کال خود یک دیگر از در امور اقتصطططادی«اسططط دو ل عش و د خا ل ح اق (پ )دول های ظامهای سرمایالداری اس ویژگ های ظام سرمایالداری»اصل سود«اس پ اقتصاد سرمایالداری از دیگر ویژگ ک پ اقت صاد برای ک سب سود فراهم م بیش از هر ظام اقت صادی فر ص اموال و دارای و آزادی قرارداد سرمایالداریو آزادی ن ارت و م شاغلو ام ی برای ک سب و همین عوامل مهمنرین دلیل ای اد فر ص ک را ن ضمین م سود اس پ 4

7 ویژگ های دقیقنر این ظام اقتصططادی و نحویت آن را در مراحل ناریخ بررس خواهیم کردپ 5 سیر تاریخی و مراحل سرمایهداری مرکا تی یسطططم یا سطططوداگری را م نوان اولین مرح ال برای رشططط ج ی سط طرمایالداری ن ع کردپ مرکا تی یسط ط ها ن ار بینالم بود کال از قرن پا مدهم بروز کرد و در قرن هف هم و ه هم در اروپا و بال خصطططوص در ا گ ستان ر ش ب سیاری یافت پ البتال در اقت صاد مرکا تی ی ست بی شتر ج بال ق رت اقت صادی دول و گ سترش سرمایال آن مورد نوجال بود نا نأمین رفاه و رش اقتصادی مردمپ این اقتصطاد عم نا بر ن ارت و دادوسطت اسطتوار اسط پ از حیث ناریخ و در دوران وزای بال این سطو اروپاییان در صط د بر آم نا با گسطترش ن ارتو اقت صاد اروپا را از حال ب ستال خارج ک پ ک شف سرزمینهای ج ی ما آمریکا و دستیاب بال معادن عظیم ط و عرهو موجب سرازیر ش ن ثروت بال اروپا شط پ ا باشط ثروتو میل بال نرق و رهای از جامعال بسطتالو اصط حات مذهب و پیشططرف ع ومو نشططکیل دول های مسططتعل اروپای و پپپپ موجب نحویت اقتصادی و بال نبع آن نحویت اجتماع و سیاس و اخ ق ش پ مرکا تی ی س ها ف مات قیمت را م بع ا ص ثروت ن ع م کرد و نولی و ن ارت را برای ک سب هر چال بی شتر این م ابع ا ام م داد پ بال ععی ه آ ان ثروت و ق رت اقت صادی یزمال ق رت سیا س برای ن شکیل م ستعمرات بودپ در اقت صاد مرکا تی ی ست قیم ها و د ستممدها و معررات مح ودک های از سوی دول ها وضع م ش پ حاصطل این نفکر اقتصطادیو ای اد نورم و کاهش ارزش پول و سطعوط بخش کشاورزی بودپ دستممد کارگران ع رغم نورم افمایش م یاف و سود نورم را صططاحبان سططرمایال م برد پ در این عصططر ثرونم ان از رشطط دول های

8 های م د بال های کال دول برد و سططیاسطط یم سططود م م ق رنم ظام کرد و شرایط اولیال نو سعال سرمایالداری را فراهم ساخ پ سیا س م کال سرمایالداران را پول واح و نوجال بال نو سعال اقت صادی و ن صویب قوا ی کردو زمی ال را برای نوسعال سرمایالداری فراهم ساخ پ نشویق م از اواسطططط قرن ه هم بال ن ریج نمرکم بر اقتصطططاد مر کا تی یسطططت و دادپ» م»سططرمایالداری ن اری«جای خود را بال»سططرمایالداری صطط عت سرمایال ا باشتال ش ه در طول قرون گذشتال و رش و بال کارگیری دا ش ف در طول ا ع ب صطط عت نحول عظیم را بال وجود آوردپ در ظام اقتصططادی ج ی و کارفرمایان صطط عت سططرمایالدارو جای ناجران سططرمایالدار را گرفت پ جای خود را بال های بازرگا شطططیوههای ا حصطططاری و معررات و مح ودی های اقتصطططادی دادپ و آزادی در فعالی بر رقاب ن ریج بال ظریات مبت و پپپپ زمین و کارخا ال و آور صططط ع به نوسطططعال با ک اری و پیشطططرف ماشططینآیت و کایهای گو اگون و پول را بال جای ط و عره بال ع وان م ابع ثروت شا پ در اواخر قرن ه هم ظریال سرمایالداری را ن وین کردپ ععای و آداماسمی ظریات او در کتاب ثروت م ل از یک سطططو بازناب از نحویت عصطططر بود و کرد و از سططوی دیگر دسططتورالعمل نعاضططای طبعال سططرمایالدار را محر م محرک افراد ش پ بال ظر اسمی ها برای نوسعال اقتصادی محسوب م دول آزادو بهبود و رفاه اقتصطادی را برای» در رقاب فع شخص آنهاس پ سطازوکار»دسط های امرئ شود آورد و فع شخ ص با فع اجتماع هماه گ م همگان بال ارمغان م ب ون این کال بال عامل خارج )مثل دول ) برای ن ظیم فع شطخصط و فع یازی باش پ عموم امرئ و در جامعال بال طور خودکار م افع خصوص افراد بال عبارت دیگر دس آوردپ ب ابراین هر گو ال ده و بهبود عموم را پ ی م م را بال هم پیو شودپ در بخش خ صو ص بال اخ ل در ظام اقت صادی م ر م دول دخال 6

9 7 آزادی اقت صادی بال ظر ا سمی و شرط نو سعال اقت صادی ا س پ هر فرد نا کال ع یق خود را بال را زیر پا گذارد آزاد اسطط کال قا ونهای ع ال زما با و سطرمایال خود را در رقاب و صط ع د بال ک هر روش کال مایل اسط دیگران بال کار گیردپ در اقتصطاد بود و ععی ه دول دخال مخالف سطرسطخ از این رو اسطمی از مالکی از ثرونم انو حمای نأمین ع ال و حمای وظیفال دول داشطط امری ا س خ صو ص و دفاع م ا س پ ابرابری اجتماع بال ظر ا سمی طبیع و محرک رش اقتصادیپ و فعرو ع م کارای ا س بال ظر ا سمی و کار عامل ا ص ثروت ا س پ ع بهرهوری نع سیم کار ا س پ نع سیم و ع رفاه کارای و بهرهوری ا س ع شطودپ نأکی بر نخصطو و کار باعث افمایش نخصطو و افمایش بازده کار م اس پ بال ععی ه او نخصو های برجستال ا یشال اسمی نعسیم کار از ویژگ شودپ کار م و موجب نعسیم درس ک از ان ف کار ج وگیری م شودپ و بال ارنعای سحح ز گ م ر م نعسیم کار شرط بهبود نولی اس و عوامل دول و دخال قیم و نابع عرضطال و نعاضطاسط در ظریال اسطمی خارج امری مخل ا س پ د ستممد کارگران یم بال عر ضال و نعا ضای یروی کار وابستال اس پ جامعال ن ع ا گیمه و مونور حرک جمع کردن سطططرمایال بال ظر اسطططمی را برای مح وبی کال های ک حرک بای در جهت شطططود و لذا دول م سازوکار بازار و رقاب و نولی را سرمایالداران داشتال باش پ بال ظر آدام اسمی بیشتری برای کال مردم رغب ک م خود بال خود بال سوی کایهای ه ای داردپ ها را یم در ح متعادل گال م موجودو قیم خری ن آن دار و رقاب ها کامل بتوا قیم در این مورد کال رقاب البتال اقت صاددا ان بع از ا سمی و سودجوی را مح ود مای بال ج نردی کردها ث اما چ ین را متعادل ک های نوا س محر شودث زیرا در ع صر او شرک م نردی ی برای ا سمی

10 بمرگ و ا حصاری پ ی یام ه بود نا مشک ت و بحرانهای حاصل از آنها چ ین سؤاین را محر سازدپ نأکی اسططمی بر نعسططیم کار مایا گر یک از ویژگ سططرمایالداری اسطط پ بال ظر اسططمی شططرک نخصطصط م های اسططاسطط ظام ها برای افمایش نولی و کار را نر و نعسطیمپذیرنر خواه کرد و کارگران بیشطتری را اسطتخ ام ک و این کار سطططود نولی را بای خواه برد و فعر عموم را برطرف خواه کردپ این پیشبی اسططمی نحعق یاف پ در اواسططط قرن وزدهم در کارخا الهای فوید و پارچال باف و راهآهن هماران کارگر مشطططغول بال کار بود پ ا ع ب فرا سال و ج گهای اپ ئو یم بعایای فئودالیسم را جارو کرد و نحعق ظام سرمایالداری را نسریع مودپ از اوایل قرن وزدهم ع م ج ی و ف اوری بال م د سرمایالداری شتافت و ا ع ب ص عت و اختراعات و اکتشافات زمی ال را برای نولی بیشتر و بهتر فراهم مود پ بال طور ک ظریات آدام ا سمی در زمی ال ک لیبرالی سم ک سیک محر ش پ ا ی شال ا ص لیبرالی سم ک سیک مح ودی هر چال بی شتر دول و و آزادی و اسطتع ل فرد و هادهای م و اجتماع بودپ در واقع آداماسطمی ظریالپرداز بخش اقتصطادی لیبرالیسطم ک سطیک محسطوب م لیبرالیسم( شط )رپکپ سرمایالداری ص عت قرن وزدهمو جامعال را بال دو بخش اقتصادی و سیاس نع سیم کردپ این نع سیم دوگا ال از یک سو بال مح ودی ق رت سیا س و ا ستعرار هادهای دموکرانیک کمک کردپ بخش سیا س )دول ) کال وظایف چون دفاعو ام ی و قا ونگذاری را برعه ه دا ش م و ن ارت دخال نوا س در کار نولی ک پ از سوی دیگر یم مح ود ش ن بخش سیاس و دولت موجب آزادی بی شتر و رقاب ش ی نر ش و یاز بال ع م کام شان م داد و ب یننرنیب ع م اقتصاد وین پ نر ش ن اقت صاد را ریمی ش پ 8

11 2 شط ن و سطرمایالداری در آن قرن پیام های دیگری یم داشطط پ ماشطی گ سترش کارخا الهاو ن مع کارگران را بال ش ت افمایش دادپ در اواخر قرن رسطی ث در حال کال در یمال ه هم نع اد کارگران کارخا الها بال ده فر م قرن وزدهم هماران فر در کار خا ال های فویدو ریسططط گ و راهآهن کار کرد پ ن مع کارگران نغییرات اجتماع وسیع بال وجود آورد و دو طبعال م و میان آنها فاص الهای ژرف افتادپ اجتماع و مود مشخو یاف سرمایالدار صاحب کارخا الو و دیگری قشر وسیع ز انو کودکان و یک اق ی کرد و م بور بود با کار م مردان کارگری کال روزا ال نا دوازده سطططاع دستممد ا ک روزگار بگذرا پ سرمایالداری قرن وزدهم و بال خ شو ظریات کارل مارکس واک ش ا س از جامعالی قرن وزدهم و شهرهای ص عت بحث»طبعات«او نوصیف اس» او واک شطط اسطط بمرگ چون م چسططترپ همچ ین بحث از»خودبیگا گ متراکم بال نسطط ط ماشططین و ز گ ماشططی پ بال هر حال جمعی سططب کارگران و خودآگاه طبعان آنها پیام های سططیاسطط مهم را بال همراه داش پ و کارگران بال ن ریج ج بشهای کارگری از یمال قرن وزدهم شططروع شطط ک پ امتیازات مهم از سرمایالداران دریاف موفق ش پ هان و فا ص ال طبعان و پپپپپ سرمایالداری قرن وزدهم بال ج ای از خ شو و طور میا گین رش درآم سرا ال م و سحح رفاه جامعال را بال د بال داش دادث اما از اواخر قرن های سطرمایالداری آن قرن در اجرا موفق شطان م طر وزدهم بحرانها و مشک ت سرمایالداری ک سیک در شئو ات اقتصادی یم پ ی ار ش : در اقت صاد ای اد کردپ اام ثبان و شوکها و رکودهای اقت صادی وع ب و با این ها بال هم پیوسطت برای ج وگیری از شطوکهای اقتصطادی شطرک ها این ها را ن شکیل داد پ ظهور کارنلها و نرا س ائت ف کارنلها و نرا س

12 خحر را گوشمد کرد کال ا حصارات بال وجود آم ه نوسط این شرک کامل قیم ها را بال دس گیر و شرایط رقاب را از بین ببر پ ها ک ترل از همین رو قوا ی ع یال نراس آمریکا و برخ از کشورهای اروپای نصویب ش پ ع رغم ن ش دول بودپ ها و شرک های بمرگ بحرانهای سرمایالداری یک پس از دیگری مودار شطط و سططرا ام رکود بمرگ دهال 01 فرا رسططی پ در تی الی این بحران اقتصطططادی فعر و بیکاری بال باینرین ح خود رسطططی و نولی اخالو م ک شورهای سرمایالداری بال ش ت رو بال کاهش گذا ش پ پیام این رکود باز گری در اصطول کاپیتالیسطم ک سطیک و در ظریات آدام اسمی ا یشالهای جانمی ارد کی م اقتصاددان بمرگ دوره بحرانو جایگمین ظریات اسططمی شطط پ کی م طرف ار دخال م ظم دول در اقتصططاد بودث از این رو ا یشطططال لیبرالها کال حت با وضطططع قا ون کار یم مخالف بود و آن را م اخ الی اروای دول در امور اقتصططادی م دا سططت و نع یل شطط و دول لیبرال جای خود را بال دول رفاه داد کال در آنو دول مسئولی بیشتری بر عه ه م گرف پ بیمال بیکاری و معررات حمایت برای فعرا و گروههای آسیبپذیر وضع ش و دول ب ین نرنیب کارکردهای را پذیرف کال ا سمی آنها را بال ش ت ف کرده بودپ از این پس نوسعال اقتصادی و رفاه عموم مسئولی و شرط دوام آنها مح سوب م سوسیالیست را در لیبرالیسم و کاپیتالیسم نمریق کردپ ع وه بر افمایش دخال ها بمرگ دول ش پ در واقع گویا کی م ع ا صری از اقت صاد دول و نحول دیگری یم در عرصطططال اقتصطططاد قرن بیسطططتم را داد و آن ظهور سطططرمایالداری مال بودپ بال ن ریج با ک اران و پول اران بمرگ بر مؤسسالهای ص عت مس ط ش پ»مالکی ج ای» از»م یری» واح های نولی یو از نحویت دیگری بود کال در سطططرمایالداری قرن بیسطططتم پ ی آم پ بال دلیل پیچی گ های روزافمون 01

13 00 و سطرمایالداران ها بال ن ریج بال م یران قوی وابسطتال شط نولی و شطرک ها اشت پ مالکو عم عش در اداره شرک و افمایش یاف ها بال سطططرع رفاه همی الها و وظایف دول با ظهور دول بخش اقتصادیو عش اص را برعه ه گرفت پ در ها ح اقلو در ه ای دول در عرصطططالهای مخت ف بال هیچ رو با دول حال حاضطططر یم میمان دخال نصورات متفکران سرمایالداری و لیبرالیسمخ ک سیک همساز یس پ رفاه در غرب بال» را برای مرح ال دول ع های ع وان»سطرمایالداری دولت عم خود بال بمرگنرین سططرمایالدار نب یل شطط ه کار بردها ث چرا کال دول های سوسیالیست و کمو یست )گاه این ع وان طعنآمیم را برای دول اس بر (پ یم بال کار م وضططع بال همین م وال بود نا این کال از اوایل دهال 51 بحرانهای دیگری یم در این گو ال از سطرمایالداری ج ی را مود و حت برخ از ظریالپردازان را م دا بال سطوی سطرمایالداری ک سطیک سطوق دادپ هایک و وزیک از جم ال و دول ا کال در دوران معاصططرو م دا بر کاهش مسططئولی ا یشططم ا ک پ گسترش آزادی اقتصادی نأکی م ناچر در ا گ یس گرایشهای بال سطططوی این ریگان در آمریکا و دول دول بال شرایط مورد ظر لیبرالی سم ظریات شان داد و اما بال هر حال بازگ ش رس پ ک سیک و سرمایالداری مح وب آنو امروزه دیگر ممکن بال ظر م سطرمایالداری از اواخر قرن بیسطتم وارد مرح ال ج ی ی شط ه اسط پ حرک سرمایال از اروپا و آمریکای شمال بال سوی آسیا و آمریکای ج وب و بال طور اقتصاد جهان را بال سوی ای کال یروی کار فراوان و ارزان داشت واح ک های ع م نمرکم و پراک گ بی شتر سوق داده ا س پ همچ ین ظهور شرک بمرگ چ م یت و گ سترش ارنباطاتو اقت صاد را بال ش ت بینالم کرده»جها ش ن اقتصاد بخش عم های از فرای اس پ بال ظر بسیاریو جها ورددپ )رپک: جها ها و مرزها را بال ن ریج در م کال دول شطط ن«اسطط ش ن(

14 اشاره کتال اول: ع رغم افمایش م سئولی دول و نحویت پیچی ه سرمایالداریو امروزه این ظام اقتصطادی را معموی قوینرین و کارآم نرین ظام اقتصطادی جهان م شطمار پ فروپاشط شطوروی و ب وک شطرق یم ظاهرا بر ق رت آن افموده اسطط ث اما این ظام اقتصططادی از ابت ای پی ایش خود م تع ان ج ی بسیاری داشتال اس پ در حال کال طرف اران این ظام از کارآم ی بایی آن از نولی و بهبودی اقتصادی سخن م گوی و اما مخالفان بر ابرابری ش ی حاصل از آنو ا تعاد دار و آن را ظام بی ادگر م شمار پ کاپیتالیس ها این مشک ت را یزمال رسطی ن بال»ح اکثر نولی» م دا ث اما م تع ا چون سطوسطیالیسط ها م گوی ن ها معیار شطایسطتگ یک ظام اقتصطادی نولی ح اکثر یسط ث رعای ا صططاف و ع ال و دسططتیاب بال برابری در نوزیع و پپپپو یم ارزشهای هست کال بای مورد نوجال باش )رپک: سوسیالیسم(پ اگر چال نعارض»برابری«و»آزادی«در ظام سطرمایالداریو در دورههای بع دول ها را بال سوی گسترش مسئولی خود در امر برابری سوق داد و دول رفاه حاصطططل نعارض این دو در جوامع غرب بودو اما م نوان مشطططکل ابرابری و فاص الهای ش ی طبعان را ه وز برطرف ش ه دا س پ کتال دوم: از جم ال ع ها و معضطط ن کال ظام سططرمایالداری صطط عت با آن مواجال بوده اسططط مشطططک ت و بحرانهای اجتماع و روا برخاسطططتال از ماشی یسم و از خودبیگا گ اس کال پیش از این یم بال آن اشاره ش پ از ع های دیگری کال بال سططرمایالداری وارد م شططود نوجال بال نولی کایهای لوکس و ن م و بال ع سود بای و ب نوجه بال نولی کایهای ا سا س بال دلیل سططود پایین اسطط پ بال همین دلیل اسطط کال بال مرور دول ها بخش عم های از نولی و ارائال کایهای اساس را در اختیار خود گرفتالا پ 02

15 02 کتال سطوم: در نفکر اسط م برخ ف دیگر ظامهای ضط سطرمایالداری و سوسیالیست و اصل»مالکی خصوص» اص مس م و امری معبول اس پ مالکی ع وه بر کارآی های روانش اخت و نأثیران کال بر شخصی و م ش ا سططانها م گذاردو موجب ا گیمش و پویای در امر معیشطط ق م اد شطط ه اس پ همچ ین مسائ مثل نولی بیشترو بهرهوریو آزادی در نولی و نوزیع و ن ارت و پپپپو با نعاریف ویژهو از امور پذیرفتال شططط ه و ا کار اپذیر و اما در عین حال نردی ی در این کتال یم وجود ارد کال از ظر م ابع اسطط م و ال مبا و اصططول سططرمایالداری و ال مؤلفالها و ویژگ ها و سططازوکارهای آنو م نوا مورد نأیی کامل باش پ مبا و اصطول چون اوما یسطمو فردگرای و لیبرالیسطم کال سطرمایالداری بر آنها استوار ش ه اس و با اصول اس م هم وا یست و بال نبع آن سازوکار بازار آزاد و آزادی ک شهای اقتصادیو و بال طور ک اصل»آزادی«و با وجود مسطط م و محترم بودن آن در شططریع اسطط م و ب نردی معی بال ح ود و مصالح اس کال بسیاری از آن ح ود و خحوط را ظامهای فردگرا و لیبرال بر م ناب پ یک از آن ح ود و یک از ارزش های قحع دی و هر ظام ارزش محورو مسطططئ ال ع ال اجتماع و اقتصطططادی اسططط کال در دورههای مخت ف سرمایالداری همواره بال صورت ظری و خ صو صا عم فرونر از آزادی هاده ش ه و گاه یم بال ک مغفول و محرود افتاده اس پ گذشطتال از مبا و مؤلفالهای چون سطودگرای صطرف و محوری»سطود«و نأکی محض بر م فع شططخصطط و م حصططر کردن معیار شططایسططتگ در کارآم ی و نولی بیشططتر کال اجمای از ویژگ های ظامهای کاپیتالیسططت و برخاسططتال از همان مبا ظری و ا یشططگ اسطط و با م کهای دی اری و ارزشها و صوص دی و در چالش آ شکار ا س ث برای مثال در فعال ا س م ظام معام الی ربوی کال یک ظام سودمحورا ال اس و مورد ش ی نرین هیها و نحریمها قرار گرفتال اس پ

16 آ چال گفتال ش با لحاظ ا صول ک اقت صادی ا س م ا س ث اما ع م اقت صاد آزموده ش هو و مبت بر مبا و ارزشهای اس م و راهبردها و راهکارهای اجرا و عم شططط ن آنو امری اسططط کال با نوجال بال پیچی گ های مباحث اقتصادی و پیشرف های چشمگیر ع م اقتصاد وینو بیش از همیشال محتاج نحعیق و ن وین و آزمون و خحا و باز گری اس پ 04

17 سوسیالیسم 05 تعریف ا صح سو سیالی سم )جامعالباوری( از واژه فرا سوی «سو سیال«بال مع ای اجتماع اخذ ش ه اس پ ریشال ینی آنو واژه socius بال مع ای شریک و همراه اس پ در نبیین چیست سوسیالیسمو شای توان بال یک نعریف اجماع یافتال و ب چون و چرا دسطط یاف پ فره گ ا گ یسطط آکسططفورد این واژه را ای گو ال نعریف کرده اسط : «ظریال یا سطیاسطت کال ه ف خود را مالکی یا ظارت کل اجتماع بر ابمار نولی )سططرمایالو زمینو دارای و غیره( در جه نأمین م افع هم گا قرار م د ه و یا از این مالک ی و ظارت ح ما ی م ک «پ پس ب یننرنیب و بال طور خ صالو سوسیالیسم در ص د اجتماع کردن ابمار نولی اسطط پ در اعتراض بال این نعریف گفتالا کال نعریف اسطط صططوری و مبهم و از عه ه بیان اخت ف درجات پیچی هو و اخت ف روشهای سوسیالیست بر م آی پ برنرا را سل یم نعریف ای گو ال ارائال کرده ا س : «سو سیالی سم بال مع ای مالکی ا شتراک زمین و سرمایال )ابمار نولی (و نح یک شکل دموکرانیک حکوم اس و مست مم آن اس کال نولی بال سم و سوی استفاده جمع و ال سودجوی فردی ه ای شودپ بال ع وه نع سیم نولی ات بای ست بال طور برابر ا ام گیرد و در صورن کال این امر می سور با ش بای بال گو الای با ش کال یاقل بتوان این ابرابری در نوزیع را با نأمین م افع عموم نوجیال کردپ«در این نعریف یم بال مالکی ا شتراک ابمار نولی ب س ه ش ه ا س و حال آن کال برای نحعق سوسیالیسم این ابمار مشترک ع وه بر آن کال بای متع ق بال جامعال باش بای در خ م جامعال یم قرار گیردپ

18 بال هر نع یر اهمی و ویژگ اسطاسط این مکتب عم نا اقتصطادیو در ج بال سطط ب و ا تعادی آن هفتال اسطط پ سططوسططیالیسططم اصططوی در معابل نعالیم فردگرایا ال لیبرالیسطم اقتصطادی و سطرمایالداری قرار م گیرد و برخ ف این مکانب کال بر فرد و م فع فردی اهتمام دار این ا یشططال بر جمعگرای و سود همگا نأکی م ک پ هر چ امروزه از جاذبال رؤیای سطوسطیالیسطم بال ع وان یک مکتب مسطتعل کاسططتال شطط ه اسطط ث اما ه وز هم ویژه از حیث ظری و در ج بال ع ی و از جه نأثیران کال بر رو م ر یتال غرب داشططتال اسطط و واج اهمی و قابل محالعال اس پ از لیبرالیس های ک سیک و برخ از ئولیبرالیس های معاصر کال بگذریمو ا یشططالهای ا تعادی سططوسططیالیسططت بر افکار بسططیاری از لیبرالیس های قرن وزدهم و بیستم نأثیر نع یل ک ه داشتال اس پ نا جای کال م شططود ادعا کرد کال برخ از ا یشططم ان لیبرال دموکرات بال سطوی وع»لیبرالیسط م سط وسط یالیسط ت» میل کردها پ از میا الهای قرن وزدهم بال این سطوو و با بروز بحران ظامهای سطرمایالداریو ع اصطری چون دخال دول و نوزیع متعادل درآم هاو و نشکیل دول رفاه و پپپپ بال عرصالهای اقتصططادی غرب نمریق شطط ه اسطط و کم و بیش فعالی های اقتصططادی را خصطوصطا در اروپای غرب بال هیئ یک»اقتصطاد آمیختال«در آورده اسط پ )رپکپ لیبرالیسم و یم سرمایالداری(پ 06 مؤلفههای سوسیالیسم مهمنرین مؤلفال مشطترک نمام ظریالهای سطوسطیالیسطت و اهتمام آنها بر نرجیح جامعال بر فردو و فرانر هادن سود همگا بر سود فردی اس پ از این رو لبال نیم ا تعاد سوسیالیس ها بال سوی»مالکی خصوص» )اساس نرین مؤلفال سرمایالداری( بوده ا س پ جا ب اران این مکتب مالکی خ صو ص ابمار

19 07 و بی ادگریها و ابرابریهای زیانخیم نولی را سططرچشططمال نمام مفاد دا پ اقتصادی و اجتماع م ک پ در بال همین دلیل این نفکر در معابل آزادی بر اصل»برابری«نأکی م های برابر«برای همال ا سططانهاو کال یک از واقع از شططعار و آرمان»فرصطط آن ها بر جمم خ س آموزههای اوما ی سم در دوران م رن ا س و لیبرالی س فشار پ ها بر جمم دوم پا م نأکی دار و سوسیالیس همچ ان کال گفتال ش سو سیالی سم معا صر در معابل بع ض از شالودههای آم ه م ر یسمو مثل فردگرای و اقتصاد ص عت و سرمایالسایرو پ ی اساس ا سطططان و آزادی های اقتصطططادی لیبرال و اسططط پ این مک تب با فرد ی و فرد را بال مثابال عضوی از پیکره جامعال و ال در سرمایالسایرا ال موافق یس گردپ برابر آن م البتال این گرشو با آزادیهای فردی کال در برخ از ح الهای سو سیالی ست اردپ پس شطططودو ظاهرا م افان بال ویژه در اروپای غرب بر آن اهتمام م بر ضط فردگرای و سطوسطیالیسطم و جامعالباوری در واقع شطورشط اسط لیبرالیسم اقتصادی و کاپیتالیسمپ ج وههای اقتصادی آنو یع در یروهای ک ترلک ه مثل دول از ظر لیبرالیسطم و کاپیتالیسطم دخال ظام اقتصادی باش پ ب ابر موجب اخ ل و ع م شکوفای اقتصاد ممکن اس اقت صاد لیبرالی ست )ک سیک( در صورن کال در ظام بازار آزادو بر م فع جامعال یم بال وسی ال یک سازوکار خودکار و فردی اهتمام شودو قحعا م فع خود ن ظیمشو و نأمین خواه ش پ کال بای بال ح اقل کاهش یاب پ اما ن ربال ناریخ و یک شر یزم اس لذا دول جواب ادن ظام خودکارو بروز فاصططط الهای فاحش و موحش طبعان و در و ظر یال لیبرالیس های ک سططط یک رخ ال ها و نرد ی های ج ی ا ا خ در همین ا ی شالهای ا تعادی را در دل خود پرورا پ سو سیالی سم در س مواضطع بیش از دو قرن بمرگنرین عاد ظام سطرمایالداری و ععای بورژوازی بوده اس پ

20 سو سیالی س ها معتع مالکی خ صو ص و رژیم اقت صاد آزادو و م ا سبات نولی ی اشطط از آنو و اصططل ارزش اضططاف و عامل اسططاسطط ابرابریها و اه اریهای اجتماع و حت فره گ بوده و هسطط پ سططوسططیالیسططم در واک ش بال این پیام های اگوار و بحرانزاو معتع اسططط دخال و ظارت اجتماع یا اکثری و دول در معام مای ه اجتماع یا اکثری فع عموم را از دستبرد فرد در امان م داردپ یک از اصول و ع اصر سوسیالیسمو نفکرات فرام یت )ا تر اسیو الیست ) و گو الای از نمای ت ا سانگرایا ال و اوما یست بوده اس )اوما یسم جمعگرا(پ سوسیالیس ها داعیال کوشش و مبارزه برای آزاد ساختن کل بشری را دار پ سوسیالیسم مارکس میان پرولتاریای جها همبستگ ذان م بی پ معصود از پرولتاریاو در سوسیالیسم ع م و طبعال کارگران ممدبگیر در دوران ص عت م رن اس کال مالک هیچ یک از ابمار و وسایل نولی ی یس و برای نأمین ز گ چارهای جم فروش یروی کار خود کال های تا مو جب ارزش افموده برای سرمایالدار م شود اردپ بال این نرنیب بال طور خ صال شای بتوان مهمنرین مؤلفالهای سوسیالیسم را در این موارد گ ا : 0- اعتعاد بال اصطططال جمع و مالکی اجتماع ابمار نولی ث 2- نأکی بر وجود یک سازمان اقت صادی برنر کال اقتصاد را بال گو الای عع ی بال ع وان مای ه جمع و بال م فع جمع م یری ک ث 0- باور بال فراهم کردن فرص های برابر برای نمام جامعال یا بشری پ 08 سیر تاریخی چهرهها و گونهها بسطیاری از پژوهشطگرانو ظامها و نعالیم ما ظام اشطتراک اف طون در کتاب جمهور و نعالیم ا یل بال ویژه عه عتیق را بال ع وان اولین ظامها و قوا ین سوسیالیست ق م اد م ک پ حمای از ضعیفانو کارگرانو ز ان از جم ال این قا ونها س پ م سیحیان اولیال یم مفهوم»مال و مال نو«)مالکی

21 02 خصوص ) را بهای م دادها و گویا در ز گ روزمره مش مشابه برای برخ روشهای سو سیالی ست دا شتالا ث اما سو سیالی سم بال ع وان یک ای ئولوژی م ونو زایی ه دوران م ر یتال ا س و همچ ان کال پی شتر یم گفتال ش و از ظر عم یک شورش و یروی سیاس پر فوذ ع یال پیام های اس کال سرمایالداری ص عت برای اکثری جامعال بال ویژه طبعال کارگر )پرولتاریا( داشتال اس پ رابرت اون ) ( را بال ع وان اولین با سطوسطیالیسطم ا گ یسط م ش ا س کال برای بار خ س واژه سو سیالی سم را بال کار برده ا س پ در فرا سططال یم طرف اران سططن سططیمون ) ( بال ععای او ع وان سوسیالیسم م داد پ این مکتب سپس در آلمان و آمریکا یم رواج یاف پ دو روی اد ناریخ در ای اد نحول در رو سوسیالیسم بال شکل چشمگیری عش آفری ها : روی اد اولو ظهور مارکسططیسططم در اواسططط قرن وزدهم در اروپاس پ ا یشالهای مارکس ) ( ناک ون پیوستال سوسیالیسم را نح فوذ خود داشتال اس پ ناریخ سوسیالیسم با مارکسیسم و گاه یم با آ ارشیسم آن چ ان در هم م ن کال پژوهشگر را در ج ا کردن آنها از هم دچار آشططفتگ م ک پ مارکسططیسططمو بر ا یشططالهای جامعالباورا ال خود ام»سوسیالیسم ع م» م گذاردپ سو سیالی سم ع م مارکس مبت ا س بر برر س وقایع اجتماع و ک شف ع م قوا ی کال بال صططورت ع مع ول و جبری )دنرمی یسططت ) وقایع ناریخ را م آفری پ پس از کشف و ش اخ و وب بال بهرهبرداری از نضادهای اجتماع م رسطط پ کشططفها و پیشبی ها مارکس از ا ع ب پرولتاریای و سر گو سرمایالداری خبر م دادث اما اراس در آم ن پیشبی های ع م یا پیشگوی های مارکس نردی های را در پیروان او برا گیخ و بال ا واع ن ی ظرها در مارکسیسم ا امی )رپک: مارکسیسم( ا گ س یار و همفکر مارکس ا یشطالهای سطوسطیالیسطت پیش از مارکس مثل اون و سیمون را»سوسیالیسم آرمانشهری«یا»نخی» )اونوپیاپ )

22 م خوا پ این سطططوسططط یالیسططط ها ب ون در ظر گرفتن ج بال جبری و اجت اب ا پذیری مورد نأک ی مارکسو بال گو الای غیر م ون بال پ جامعالای آرما م ا یشی پ ریمی دومین روی ادی کال در رو سططوسططیالیسططم نحولآفرین بودو پی ایش حمب بولشویسم بال رهبری ل ین در اکتبر 0105 در روسیال بودپ بولشویکها مخالف ن ی ظر و باز گری در مارکسططیسططم بود و بر ا ع ب کارگری )در معابل اص ) و یم بر سازمان متمرکم حمب نأکی م کرد پ پس از آنو ج بش سطوسطیالیسطم بال دو شطاخال کمو یسطم )ج ا ا ع ب ) و سو سیال دموکرات )ج ا ا ص پذیرش اصطططل دموکراسططط برای دگرگو ط ب( ن میال ش پ سو سیال دموکراتها با های اجتماع بال بهبودخواه و اصط ن ری باور دار ال بال ج بالهای ا ع ب مارکسطیسطمو امروزه دیگر ع وان سوسیالیس برای کمو یس ها کمنر بال کار م رودپ احماب سطوسطیالیسط در قرن بیسطتم بال جم در آمریکا کال هیچگاه حمب سططوسططیالیسطط پرق رن در آن پا گرف در دیگر عاط جهان بال اخت ف درجات وجود دا شتالا پ در اروپای شرق و شورویو سو سیالی سم بال نمرکم ق رت دول و بال اصح بال»سرمایالداری دولت» و بوروکراس ا امی پ در بخش عم ه آ سیا و آفریعا یم سو سیالی سم عم نا با ظامهای نکحمب و نونالیتر همراه بوده ا س ث اما در معابلو در اروپای غرب این ج بش کو شی ه اسططط نا دموکراسططط و آزادیهای فردی را با مسطططئولی اجتماع در هم بیامیمدپ سوسیالیسم در یمال غرب و همواره از آموزههای اوما یسم و از برابری و برادری مسیحی سود جستال اس پ از برجستالنرین چهرههای سوسیالیسم در اروپای قرن بیسطططتم بای از یسطططک و ناو ام برد کال از ظریالپردازان جامعال سوسیالیس سوسیالیسم نع یل ش هی معاصر م های حمب کارگر ا گ ستان محسوب م کوش نا بال موازات مخالف ش پ با فردگرای و لیبرالیسطم و سطرمایالداری کال برابری و حعوق اجتماع و روابط و پیو های اجت ماع را ن ه ی کردها و با دنرمی یسطططم و جبرا گاری ناریخ و 21

23 ساخ گرای یمو کال ما ع بر سر راه خودا گیختگ فرد اس و در ستیم و نعابل باش پ در میان گو الهای سو سیالی سم از «سو سیالی سم م سیح» یم بای ام بردپ این ج بش آموزههای ا یل را برای حل بحرانهای اجتماع و اقتصطططادی ج ی کارآم م دا و م خواه بال موازات پرهیم از فسططاد سططرمایالداری از آموزهها و ا یشالهای مانریالیست و مادهباورا ال مارکسیسم یم بر ک ار باش پ پ ل نی یش )متفکر و م تأ لال آمری کای آل ما ) از چهره های این ج بش اس پ 20 اشاره کتال اول: سو سیالی سم یم ما لیبرالی سم در طول ناریخ خود با بحرانها و م شک ت و ا تعادات سر سخت درگیر بوده ا س پ بی شترین ا تعاد مخالفان سوسیالیسمو متوجال کاهش م مل فردو فرو شا ن ا گیمههای شخص برای شطططکوفای اقتصطططادیو زمی السطططازی برای نمرکمگرای و گاه اسطططتب اد و سرمایالداری دولت اس پ معموی از سرگذش سوسیالیسم در اروپای شرق و شوروی بال ع وان شاه ی بر این بنب س ها یاد م شودپ از همین رو س کال سوسیالیسم در اروپای غرب هم خود را مصروف آشت دادن و آمیختن دموکراس و آزادیهای فردی با مسئولی اجتماع کرده اس پ از دیگر انهامات سوسیالیسمو گرایش بال دیوا سایری )بوروکراس ) اس کال برای ا سانها ما نولی ات ماشی یکسان بر امالریمی م ک پ کتال دوم: نأکی بر ع ال اجتماع و ای اد فرصططط های برابرو بال یعین از آموزههای اص و کا و م ابع دی و خصوصا اس م اس پ آیات و روایات اسطط م و بر معاب ال با فاصطط الهای فاحش طبعان و بر گردش عموم پولو و ج وگیری از ا حصطار و ا باشط ثروتو نأکی ات المامآوری دار پ با وجود این آزادیهای فردی و از جم ال مالکی خ صو ص کال ممکن ا س ب ستر ساز

24 خودا گیختگ و و شططکوفا ه اسططتع اد و قاب ی افرادو و مایال رشطط روا و شخصیت ا سانها باش یم با شرایط و سازوکار مخصوص و مورد پذیرش و احترام و اهتمام نعالیم اس م اس پ 22

25 عدالت اجتماعی 22 زمینه تاریخی واژه ع ال اجتماع کال معادل واژه ا گ یس socil justice اس و از جم ال مفاهیم اسط کال در ف سطفال سطیاسط مورد بحث قرار گرفتال و دی گاهها و بردا ش های متع دی از آن ارائال ش ه ا س پ این واژه نرکیب و بیا گر مفهوم خا ص از ع ال ا س کال با اق سام دیگر آن از قبیل: ع ال طبیع و ع ال سیاس و ع ال اقتصادیو ع ال فردی و اخ ق نفاوتهای داردپ ع ال اجتماع بال ع وان یک از مهمنرین آرمانهای بشططری از دیرباز مورد نوجال ا یشم ان و صاحب ظران قرار گرفتال اس پ در ا یشال شرق باستان ع ال اجتماع جایگاه وایی داشطتال اسط پ یک از ق یمنرین آثاری کال بال م سئ ال ع ال اجتماع پرداختال ا س و م معالعوا ین حموراب ا س کال در ح ود قرن ه هم قبل از می د در م حعال بینال هرین و در سططرزمین بابلو ن وین شط ه اسط پ دغ غال اصط پادشطاه بابل در این م معالعوا ین نحعق ع ال اجتماع بوده اس پ در ا ی شال سیا س غرب یم م نوان طر م سئ ال ع ال اجتماع و اهمی آن را م شاه ه کردپ در دوران یو ان با ستان ع ال اجتماع بال محور ا ص ف سفال سیا س نب یل ش پ دغ غال ا ص سعراط و اف طون در این دوران مسطططئ ال ع ال بودپ از ابت ای دوره م ر یتال یم هر چ کال ع ال اجتماع محوری خود را در ف سفال سیاس از دس دادو اما همچ ان یک از مباحث مهم در ف سطفال سطیاسط م ر یتال باق ما ث برای مو ال مارکس و ا گ س از جم ال ا ی شم ان دوران م رنا کال در بحثهای خود با رویکرد خا ص بال ع ال اجتماع پرداختالا پ

26 در قرن بیستم یم ع ال اجتماع همچ ان در کا ون مباحث ف سفال سیاس قرار دا ش کال بال ع وان مو ال م نوان در ظریال جان راولمو برج ستگ بحث ع ال اجتماع را مشاه ه کردپ در ا یشال سیا س ا س م یم ع ال اجتماع جایگاه وایی داردپ فی سوفان سیاس مس مان از جم ال فاراب و ابنسی ا و بال ویژه خواجال صیرال ین طوس ع ا ل اجت ماع را مورد نو جال قرار دادها پ ع ا ل اجت ماع در آ ثار ا ی شم ان م س مان با رویکرد خا ص محر ش ه ا س کال در ادامال بال آن اشاره م شودپ نظریههای گوناگون در معنای عدالت اجتماعی کال» در کتابهای لغ و مع ای متع دی ذکر شططط ه اسططط از واژه»ع ال ا س ث برای مو ال راغب مهمنرین آنهاو ن ساویو م ساواتو در ست و حعا ی ویس :»ع ل نعسیم کردن بال طور مساوی اس پپپ«در مفردات م اصفها» مع ابن م ظور یم در کتاب لسطانالعربو ع ل را بال»درسطت و حعا ی ده پ کرده و آن را معابل جور و ظ م قرار م کال در های مخت ف ارائال ش ه ا س اجتماع نعابیر و بردا ش از واژه ع ال ک یم: ادامال بال مهمنرین آنها اشاره م بال»ن اسب با اجتماع بال مثابال ن اسب: در یو ان باستان از ع ال 0- ع ال را ح وسط عحال و فضایل دیگر«نعبیر ش ه اس پ اف طون ع ال طبیع دا س پ وی همچ ین سال نعادل سال قوه خردو اراده و شهوت در ا سان م عم ه ا سان و اعت ال را بال ع وان سال ف ضی ف ضی خردم یو ش اع» ارنباط هماه گ میان این فضطططایل و ن اسطططب با برد کال»ع ال ام م آنهاس پ بال مفهوم ن اسطب و قرار یم ع ال در ا یشطال اف طون در سطحح اجتماع گرفتن افراد جامعال در طبعات خاص خود اس پ وی جامعال را متشکل از سال 24

27 25 دا س پ از ظر وی طبعال فرما روایانو گهبا ان و نوده مردم )افمارم ان( م اجتماع قرار گرفتن هر فرد در طبعالی خاص خود و برخورداری از ع ال امتیازات طبعال خاص خود و یم ایفای عش مخصوص خود اس پ و قرار بال مفهوم ن ا سب و موزو ی اجتماع در این بردا ش ب ابراین ع ال گرفتن در جایگاه خاص خود اس پ در این بردا ش و بال اجتماع بال مثابال شای ستگ و لیاق : ع ال 2- ع ال ها س پ در این شای ستگ و لیاق مفهوم نوزیع امکا ات و م ا صب برا سا دی گاهو نوزیع امکا ات مادی و رفاه و یم نوزیع م اصطططب و معامها بای نوان چ ین ها صطورت گیردث برای مو ال م ها و لیاق شطایسطتگ براسطا دی گاه را در آرام و ا یشططالهای ارسططحو مشططاه ه کردپ وی هم در نوزیع های افراد را در ظر دارد و از این رو بال ع ال امکا ات مادیو شطططایسطططتگ و هم در وع و شکل حکوم و طبعال متو سط را شای ستال نوزیع قائل ا س دا پ در واقع وی بال لحاظ اقتصطادی و سطیاسط بال وع کردن م حکوم شایستالسایری باور داردپ ها: این ن ا سبو ا ستحعاقها و شای ستگ اجتماع بال مثابال رعای 0- ع ال قبلو همراه با اجتماع کال بال وع نرکیب دو برداشطط از ع ال برداشطط افمودههای ا س و بی شتر در میان برخ از ا ی شم ان م س مان رایج بوده را جمع کمایت و فضایل اس ث برای مو ال خواجال صیرال ین طوس و ع ال دا پ بال گفتال وی در اخ ق دا سطططتالو وجود آن را مایال نع یل قوای دیگر م بود بأسرها )بال نمام ) جموی بود از فضی و ب کال فضی اصری:»ع ال بود بأسرها«پ جموی بود از رذی و ب کال همالی رذی اوس و جور کال ض کال این همال قوتها با آن اسط ویسط :»ع ال همچ ین در جای دیگر م و قوت ممیمه )ععل( را امتثال مای پ«یک یگر انفاق ک اجتماع را بال یم ع ال دیگر ا یشطططم ان اسططط م اما خواجال هما ها قبول داشطتال اسط پ خواجال قوام اسطتحعاقها و شطایسطتگ مع ای رعای ویسطط : م دا و در نوضططیح شططرط اول مع ل م را بال ع ال حکوم

28 ه» فرهنگواژه ها کال هر ص ف از جایگاه م ستحق خود م حرف ش ه و بال آن ا س»ع ال د بال غ بال بر صطط وف دیگر باشطط و چون این امر م ر بال ا حراف مماج از «پ اعت ال و م ر ش ن امور اجتماع بال فساد اس ویس :»شرط دوم در مع ل آن بود کال در احوال همچ ین در شرط دوم م و مرنبال هر یک بر یک بر ق ر اسطططتحعاق و و افعال اهل م ی ال ظر ک نوان نرکیب دو معیار ن اسططب و رعای «پ ب ابراین م اسططتع اد نعیین ک ها را در آرام خواجال م حظال کردپ استحعاقها و شایستگ بال»اعحام کل ذی حق حعال«در میان ا یشطم ان مسط مانو نعریف ع ال نعریف رای ا س و برای مثال ع مال طباطبای در این باره م وی س : اعحام کل ذی حق من العوی حعال و وضطططعال ف موضطططعال الذی ی بغ لال«: ع ال دادن حق بال هر یروی کال دارای حق ا س و قرار دادن وی در جای کال شایستال اس پ 4- ع ال اجتماع بال مثابال مسطططاوات و برابری: نعریف ع ال اجتماع بال مسطاوات و برابریو بیشطتر در دوران م ر یتال رایج شط ه اسط و هر چ کال ریشالهای این نفکر در دورانهای قبل یم بال گو الای وجود داشتال اس پ برای خستین بار این دی گاه نوسط مکتب رواقیون محر ش پ از دی گاه آ ان ا سانها برابر و هیچ معیاری برای برنری افراد بر افراد دیگر وجود اردپ سی سرون یم از جم ال ا ی شم ا ا س کال چ ین نعبیری از ع ال اجتماع را ارائال کرده ا س پ وی برخ ف ا ی شم ان یو ان با ستان کال ن ع طبیع گرایا ال )و ن اسب با طبیع ) داشت و معتع اس کال ع ال اجتماع هیچ چیم یسط جمم مسطاواتپ وی بر این باور اسط کال ا سطانها برابر خ ق ش ها پس جوهر ع ال اجتماع یم برابری اس پ در دوران قرون وسحا یم هر چ کال ظم طبیع بر پایال وح اله و نفسیر ک یسا نعیین م شودو اما در ا یشال برخ از متفکران این دورانو زمی ال برای نعابیر ج ی از ع ال اجتماع مهیا م شطططودث برای مو ال از آکوئی ا م نوان ام بردپ بال ظر وی ا سانها حق برخورداری از ح متو سط شرایط 26

29 27 را بال طور یکسطان دار پ مفروض وی در این بحثو مسطاواتط ب زیسط اسط پ پس از دوران قرون وسطحاو نغییرات اسطاسط در ا یشطال سطیاسط اس پ اجتماع حائم اهمی کال در بحث ع ال اجتماع صورت گرف اجتماع بال مفهوم برابری در سططحو مخت ف در دوران م ر یتال یم ع ال بال کار رفتال اس پ یک از مهمنرین سحو برابریو برابری در شرایط اقتصادی کال در ا یشطال کارل مارکس بال شطکل برجسطتالای محر ز گ افراد اسط ش ه اس پ یاب کال افراد بال لحاظ اجتماع در صطططورن نحعق م از ظر ویو ع ال و این امر ب ون نوزیع م د ثروت اقتصطادی در شطرایط برابری ز گ ک ارنباط بسیاری اجتماع از ع ال شود این برداش امکانپذیر یس پ هما حور کال م حظال م یاب پ اقتصادی م با ع ال ن اوم این رویکرد را در آرام و ا یشطططالهای ا یشطططم ان متأخر م ر یتال یک از این رویکردهاو در ادامال بال طور کال بال دلیل اهمی نوان یاف م شودپ مستعل نوضیح داده م ها: این نعبیر طرف و برابری فرصط اجتماع بال مثابال ا صطافو ب 7- ع ال جان راولم آم ه اجتماع در قرن بیسطططتم در کتاب ظریال ع ال از ع ال ع ال و زما طرف اسط اجتماع و بال مفهوم ب اسطط پ از ظر وی ع ال طرف با ش پ جان راولم در کتاب خود دو ب یاب کال دول اجتماع نحعق م : 0- هر کس بای از ک اجتماع محر م اصطل را بال ع وان اصطول ع ال حع برابرو مت اسططب با گسططتردهنرین ظام ک آزادیهای اسططاسطط کال با ظام مشططابال از آزادیها برای همال سططازگارنر باشطط و برخوردار باشطط ث 2- ابرابریهای اجتماع و اقتصطططادی بای بال گو الای ن ظیم شطططود کال اوی و را برای کم بهرهنرین افرادو در برداشتال باش پ ثا یا و م اصب بیشترین م فع های برابر در شططرایط م اسططب و مت اسططب با ظام فرصطط و مشططاغلو نح همگان باش پ دستر

30 هما حور کال م حظال م شود ا صل اول دربارهی آزادی و برابری ا ستفاده از آزادیهای ا سا س و ا صل دوم درباره ابرابریها س پ از ظر ویو ب ع الت ن ها آن د ستال از ابرابریهای ا س کال بال سود همگان با ش پ ب ابراینو هر چ کال در مفهوم ع ال اجتماع و برابری فر ص ها و شرایط و ب طرف بال ع وان رکن ا سا س آن بال ر سمی ش اختال ش ه ا س و از ظر جان راولمو برخ از ابرابریها ( ابرابریهای کال بال سطططود همگان باشططط ) یم پذیرفتال م شودپ 28

31 جهانی شدن 22 تعریف رودپ این مفهوم شطط ن معادل واژه globalization بال کار م نعبیر جها اردپ ا صح حان چون, globalizing در ع وم اجتماع سابعال چ ا و از اواسط globalize, globalization از ح ود دهال 0171 محر ش ش ن و مفاهیم مدیک دهال 0151 شیوع گ ستردهای یافت پ مفهوم جها کال از سوی بیشتر پژوهشگران مسائل سیاس و امور بال آنو ظریان هست حاکم بر ظام بینالم ل بال کار ک و بینالم ل برای نوصطططیف وضطططعی رو پ م بال طور ک در ظر یان کال چ ین مفهوم را بال ا حای مخت ف محر کال از م تها پیش ش ن بال مع ای فرای ی اجتماع اس ک و جها م و در آن قی وب های جغرافیای کال بر روابط آغاز ش ه و رو بال گسترش اس رود و مردم بال طور از بین م اجت ماع و فره گ سطططا یال افک ه اسططط بال ش نو حرک شو پ واژه جها فمای های از زوال این قی وب ها آگاه م ده پ واح را وی م سوی یک جامعال جها شط ه گویا عم نا یک جامعال و برحسطب این ظریالها در د یای کام جها یک فره گ در سراسر سیارهو زمین مستعر خواه ش پ گرچال احتمای در این شودو اما»وابستگ فره گ اخت فو ن وعو آزادی و ا تخاب فردی پذیرفتال م بال سرزمین«بال ع وان یک ا صل وح تبخش در ز گ اجتماع و فره گ از بین خواه رف و جامعالای مستعر خواه ش کال ح ود و ثغور جغرافیای بال مع ای امروزین آن اردپ در این جامعال برقراری ارنباط میان افرادی کال بال همان راحت میان همسطایالها ک دور از هم ز گ م بال فاصط ال خی خواه بودپ

32 بال نعبیری خ صالو جها ش ن فرای ی اس کال همپای گسترش آن جهان یم از جهان کوچکنر و ف شردهنر م شودپ البتال درباره این مفهوم نعاریف و نفاسیری متع د و از زوایای مخت ف ارائال ش ه اس پ برخ از نفسیرها فرای جها ش ن را با رویکردی عم نا اقتصادی محالعال م ک و آن را بیشطططتر دارای ماهی اقتصطططادی م دا پ در این نعاریفو جها ش ن را با گسترش ن ارب آزاد و پذیرش اصول اقتصادی لیبرالیسم و سطططرمایالداری مترادف م دا پ اما بای نوجال داشططط کال دگرگو های اقت صادیو م س ما حوزههای فره گ و سیا س جهان را یم از بروز نحویتو ب صیب م گذاردپ ع وه بر این رو جها شطط ن مسطط ما از اسططا و یک مفهوم چ بع ی و فراگیر اس پ بعض از نعاریف یم بر ج بال سیاس این مفهوم متمرکم ش ها و جها ش ن را عبارت از فراگیر ش ن دموکرا س لیبرال و کمر گ ش ن حاکمی م کشططورها م دا پ برخ از نعاریف یم بال شططک بر گسططتره جها شطط ن و افمایش ارنباطات و وابسططتگ های متعابلو و شطط ت روابط فرام نأکی م ک پ در ادبیات غرب مفهوم جها ش ن معموی و بال صورت ضم نوجیالک ه گسططترش جبری فره گ غرب و جامعال سططرمایالداری اسطط پ از این م ظرو جها شطط ن پیام مسططتعیم گسططترش فره گ اروپای از طریق مهاجرتو استعمارو ارنباطو و نع ی فره گ در سراسر کره زمین اس پ البتال در د یای ج ی و جها ش هو ظاهرا س حال سیاس کشور یا کشورهای خاص از بین م رودپ درباره این کال آیا جها شططط ن یک جریان طبیع اسططط یا یک جریان نحمی و ه ای ش ه دو گو ال ظریال وجود دارد کال در پایان بال آنها ا شاره خواه ش پ 21

33 20 نگاهی به زمینه تاریخی و دیدگاهها ناریخچال جها ش ن از ظر دادوست و جوامع بال خصوص در عرصال فره گ و مذهبو بال ناریخ اجتماع بشطططر باز م گرددث اما بال مفهوم وین آن با م ر یسم همراه اس و بال خصوص در قرن بیستم شتاب فمای های بال خود گرفتال ا س پ در قرن وزدهم سن سیمون جامعال ش ا اروپای دریافتال بود کال»ص عت ش ن«عامل نش ی رفتارهای مشابال در کشورهای اروپای بوده اس پ ماکس وبر جامعال ش ا م شهور آلما و گ سترش»عع ی ابماری«را کال از مؤلفال های نم ن مت د اسططط رو ی عام و جها ن ع م کردپ کارل مارکس یم در آثار خودو ط نح یلهای فراوانو مراحل رسطططی ن بال یک جامعال جها )سوسیالیست ) و زوال دول ها را پیشبی و بیان م کردپ در قرن بیستم نحوین شگرف در عرصالهای مخت ف حیات ا سان روی داد کال گاههای جها را گسترش داد و این م سئ ال را بیش از پیش محر کرد: از جم الو پیشرف ص ایع الکترو یکو فواصل موجود در سیاره زمین را کاهش داد و امکان جاب ای سریع افراد و ععای و م ابع را در سراسر این کره فراهم کردپ همچ ین ط این قرن بال خصططوص در اواخر آنو مسططائل مربوط بال کل کره زمینو همچون مسائل زیس محیح و و بال طور مشخو نخریب ییال اوزون و گرم شط ن زمین محر شط کال حل آنها از حوزه اقت ار هر یک از دول ها خارج بودپ همچ ین با رشططط وابسطططتگ متعابل بینالم دول ها بخش اعظم از نوا ای خود را در حل مسططائل کشططورهای خود بر اسططا موازین داخ و چارچوبهای م از دسططط داد پ در این میان آ چال بیش از همال مؤثر افتاد پویای ف اوریو بال خصططوص ف اوری ارنباطات بودپ ف اوری موجب پیو و نعوی وابستگ متعابل میان جوامع م و بینالم ش ه اس پ

34 » کال مارشطططال مک لوهان از دهال 71 می دی آن را مفهوم»دهک ه جها محر کردو در واقع پیام نحوین شگرف در جهان بودپ مک لوهان بر عش کردپ بال ظر او نأکی م رسا ال و وسایل ارنباط در گسترش فره گ جها ارنباطات الکترو یکو جهان را همچون یک رشطتال اعصطاب بال هم پیو داده اس پ وسططایل ارنباط بال ا ف ار اط عات ا امی ه و م ارهای الکتریک پیشططرف ظام مکان و زمان را در هم وردی ها و امور مربوط بال سایر افراد ب شر را بال طور م ستمر و همزمان در پیش دی گاه ما قرار داده ا س پ این پ ی هو گفتگو و بال ن ریج فوا صل فره گ موجود را ممکن ساختال ا س جها در معیا ک پ را رفع م» دا یل بل یم ا عکاس از این نحویت بمرگ بودپ جامعال فراص عت»اصح ع م و بر مالکی بال ظر بل در جامعال فرا ص عت و ف اوری و دا ش و م یری های س ت مع م اس پ بال ععی هی وی ا سان وابستال بال ف اوری و سایر ممی اس پ اگر چال نمام متفکران امبرده در قالبهای مخت فو اشطططاران بال مفهوم ش ن عم نا م یون ش ن دا شتالا و اما رواج و شیوع مفهوم جها جها شکلگیری روی رابرنسون در دهال 51 بودپ رابرنسون ابت ا بال بررس فرای ک : مورد ظر وی در موارد زیر عمل م پرداخ پ ظام جها ظام جها 0- نع سیم ق رت در سحح بینالم و یا در سحح قارهای برای ای اد ام ی دستالجمع 2- ای اد ارزشها و ه ارهای جها 0- نع یل تایج بینالم طبعالب ی ک شور از طریق نخ صیو م د م ابع اقتصادی 4- هماه گ کردن مبادیت بین کشطططورها در زمی الهای ن ارتو مهاجرتو کارکردهای فره گ و ظایر آنپ 22

35 22 البتال بال ظر رابرنسططون شططکافهای فره گ مذهب و ارزشطط موجود در جهان از موا ع عم ه نوسطططعال ظام بینالم اسططط ث اما بال ظر وی این شکافها در حال پر ش ن ا س پ بال همین دلیل ا س کال وی در آثار بع ی خود دیگر از ظام بینالم دول ها سخن م گوی ث ب کال جها ش ن در سحح فره گ را محر م ک و آن را چ ین نعریف م ک :»جها ش ن یا سیارهای ش ن جهانو مفهوم اس کال هم بال نراکم و فشردگ جهانو و هم بال گسطططترش آگاه ا سطططانها درباره جهان بال ع وان یک کلو و هم بال وابسططتگ متعابل جهان و هم بال آگاه از یکپارچگ جهان در قرن بیسططتم اشاره م ک «پ بال ظر رابرنسططون امروزه نمام مسططائل روزمره بال صططورت جها نعریف م شو ث مث مسائل سیاس ظام در قالب ظم جها و مسائل اقتصادی در قالب رکود بینالم و و مسطائل مربوط بال شطهرو و در قالب حعوق بشطر نعریف م شو پ امروزه فرد بال ع وان ع ضوی از ب شری ن ع م شود و جامعال م م نوا حعوق شهرو ی را مستع ایفا ک و ب کال م مم اس این حعوق را در ارنباط با حعوق بشر و بال طور عام نأمین ک پ بال ظر رابرنسون فرای جها ش ن از آغاز دوره م ر یتال و ظهور سططرمایالداری شططروع شطط ه اسطط و از 0411 می دی )معارن ر سا س( نا امروز مراحل ناریخ متع دی را ط کرده اس کال آخرین مرح ال آن از سططال 0171 آغاز شطط ه و بال دلیل رشطط سططریع ر سا الهای گروه و ارنباطات و م سائل زی س محیح جها و ب سیار سرع گرفتال اس پ آ تو گی مو جامعال ش ا م شهور غرب و یم فرای جها ش ن را برر س کرده اسططط پ گی م رو جها شططط ن نحویت مح و گسطططترش جها هادهای چون حق نعیین سر و ش م و دموکرا س و عع کردن اداره امورو و همچ ین گ سترش پیمانهای م حعالای و جها را در فرای عموم جها ش ن بررس م ک پ

36 گرای ش ن ص ع جها ک آ چال ظر وی را بیش از همال بال خود ج ب م و ادغام شط ن صط ایع مح در نعسطیم کار بینالم اسط و بال ععی ه وی صط عت شط ن جهانو سط حال اقتصطادی غرب را کمر گ کرده اسط و اما در معابلو در دو عرصال دیگر نحویت مهم بال بار آورده اس پ خس و نأثیرات زیانباری کال بر آب و هوا و بال طور ک بر کل محیط زیس سر گذاشتن نولی و دوم این کالو ص عت ش ن ع وه بر پش داشتال اس و خ مات را زیر پوشططش خود قرار داده و بال»صطط عت کایو نولی اط عال ارنباطات و ش ن فره گ«ا امی ه ا س پ بال عبارن ر ش فمای ه ص ع نوان بال ص عت ش ن کال از آن م رسا الهاو موجب بروز وضعیت ش ه اس فره گ یاد کردپ بال هر حال»صطط عت شطط ن فره گ«از طریق رسططا الهای گروه و موجب ش ن فره گ«و بال ویژه در ج بالهای مصرف آن ش ه اس پ از ظر»جها شط ن اسط پ بال ععی ه شط ن فره گ«ج بال ب یادین جها گی م»جها کال پیام آن قابل پیشبی اجت اب اپذیر اس ش ن یک فرای وی جها یس پ کال در کتاب پایان ناریخ و آخرین ا سان در دیگری اس فوکویاما ا یشم این باره ظری خاص محر کرده اسطط پ وی برخ ف بسططیاری از ظریالهای و ب م ازع لیبرال دموکراسططط و ج ها دیگر معت ع بال حاکم ی سرمایالداری غرب و بال طور ک ا یشالهاو الگوها و ساختارهای غرب اس پ شططط ن نوان گف : جها با نوجال بال بحثهای محر شططط ه در م موع م در نمام روابط اجتماع موجود بر روی شامل ارنباط و واب ستگ قاع هم ش های هیچ رابحال خاص جها کرهی زمین با یک یگر اس پ در چ ین باف نوا بال صطططورت یا م موعالای از روابط خاص )مث یک فره گ خاص( م مستعل و م موی وجود داشتال باش و بال حیات خود بال راحت ادامال ده پ 24

37 25 ابعاد جهانی شدن اگرچال ب ا بر برخ نف سیرهاو جها ش ن عم نا ماهی اقت صادی داردو اما ج بالهای سیا س و فره گ آن یم واج اهمی فراوانا پ در واقع جها ش ن فرای عام ا س کال ابعاد مخت ف حیات ا سا را در بر م گیرد و با مودهای سیا س و فره گ و اقت صادیو حعوق و ف اوریو محیح و اجتماع همراه اس : بع اقتصادی: از حیث اقتصادیو جها ش ن اقتصاد با نحول در حملو عل و شبکال ارنباطات کال بال ر ش سریع ن ارت و عل و ا تعال گ سترده سرمایال ا امی آغاز ش پ نو سعال ن ارت آزاد و ظام سرمایالداری در قرن بی ستمو بال خ صوص بع از سعوط ب وک شرقو ر ش بازارهای مال جها و ر ش سریع شططرک های چ م یت و گسططترش مراکم مال جها و و مهاجرت کارگرانو همگ حکای از جها ش ن اقتصاد و مسائل اقتصادی اس پ بال گو الای کال امروزه دول ها ب ون نوجال بال اقت صاد جها و م نوا برای م سائل داخ اقتصاد خود ن بیر و بر امالریمی ک پ بع اجتماع : از بع اجتماع و گ سترش سریع مهاجرتهاو گ سترش ص ع گرد شگریو جها ش ن الگوهای ز گ و و م سائل م شترک جها و همگ از مادهای جها ش ن محسوب م شو پ بع سیاس : بال لحاظ سیاس و نضعیف دول های م و اکارآم ی آنها در حل مسططائل داخ بال دلیل ارنباط و همبسططتگ فمای ه مسططائل داخ و خارج و در هم ن ی ن این مسططائلو رشطط پیمانها و انحادهای م حعالای و جها و و ظهور سططازمانهای بینالم و همگ شططان از شططکلگیری ظام وین سیاس در جهان اس پ امروزهو ممکن اسطط حت حق حاکمی دول هاو بال واسططحال مسططائ کال مربوط بال کل زمین ن ع م شودو یا بال واسحال ع م رعای حعوق بشرو عض شودپ»شورای ام ی سازمان م ل«یم حق دارد در مسائل مربوط بال ص ح و

38 ها عم ها را عض ک پ در این شطططرایط دول دول حاکمی جها ام ی شططط ن های بینالم نن ده پ اصطططوی با جها م بور بال مح ودی» در حال ادغام ش نا پ» و»م افع جها سیاس و»م افع م کال جهان ج ی بال لحاظ نعسطططیم ق رت البتال عموما اعتعاد بر این اسططط سطیاسط و سط حال مح ق هیچ ابرق رت سطیاسط را در بر اردپ آ چال از ظر رس ط یعالی ظهور یک جهان چ قحب و چ مرکمی و سیاس بال ظر م در های م را بای آخرین سطط گر معاوم پراک ه اسطط پ بال هر حال دول ها از ش ن )از حیث سیاس ) محسوب کردث ول حت اگر دول برابر جها نوا پیروز بیرون آی و مس ما باز هم ق رت پیشین خود را م این معاوم حفظ ک پ ش ن ب سیار چ شمگیر و بع فره گ : در حوزه فره گو یم نأثیرات جها ر س پ در ناریخ ا سان همواره دادو ست فره گ فراوان قابل نأمل بال ظر م و ا س م همواره فرام و وجود دا شتال ا س پ مذاهب بمرگ چون م سیحی کردها ث اما آ چال واح دعوت م و بال یک جامعال جها بودها جها عم رواج و گسترش فره گ و ارزشهای غرب بال ع وان امروزه محر اس اسطط پ چرا کال ا ع ب الکترو یک و رشطط سططریع وسططایل ارزشهای جها و یم گسطترش گردشطگریو ارنباط و رسطا الهای جمع و ماهواره و ای تر شططط ن فره گ ها را فراهم کرده اسططط ث ا ما در این م یان ام کان ج ها خردهفره گها و فره گهای غیرغرب و س ت در معای سال با فره گ غرب ابرابر قرار داده و امکا ات بسطططیار ا ک دار و همین امر آ ان را در ج گ )در این باره در ادامال محالب سر وشت مبهم را پیش روی آ ان گذاشتال اس بیشتری محر خواه ش (پ 26

39 27 مالحظه کتال اول: همچ ان کال پیشنر یم اشاره ش و برخ دی گاهها جها ش ن را رو ی ه ای ش ه از سوی غرب برای گ سترا ن و فراگیر کردن آموزههای لیبرالیسم در ساح های اقتصادیو فره گ و سیاس و و با ه ف مشروعی بخشطی ن بال سط حال و برنری غرب م دا و برخ دی گاهها یم این جریان را یک زایمان طبیع و فرای اجت اب اپذیر با نوجال بال اوضطططاع و احوال موجود ن ع م ک پ بال ظر آنها این و ضعو از جم ال مح صول طبیع نو سعال روزافمون ارنباطات اس پ ظریال اول خصوصا از سوی گرشهای مارکسیست و از سوی متفکران مکتب فرا کفورت ارائال م شودپ در بسططیاری از این نح یلهاو جها شطط ن قرائ دیگری از امپریالیسططمو ا ستعمار و ا ستعمار و ا س کال بای از آن پرهیم کردپ بال ععی ه این متفکران اگر چال جها ش ن در حوزه اقتصاد بال سوی همسانسازی حرک م ک و اما در حوزه سیاس بال وع گسس و شکافا گیمی م ر م شود کال هایتا بال قول ایان ک رک موجب بروز اسیو الیسمهای قوم خواه ش پ اما ظریال دوم عم نا از سوی گرشهای لیبرالیست ارائال م شودپ بال ظر این گروهو لیبرالیسطم بال دلیل عع ی و دموکرانیک بودنو جوایج بشطر را نأمین م ک و لذا با اقبال عموم مواجال اسططط پ فوکویاما در کتاب پایان ناریخ و آخرین ا سطان م ویسط :»امروزهو انفاق ظر قابل نوجه درباره مشطروعی دموکراسط لیبرال پ ی آم ه و ممکن اسط دموکراسط لیبرال عحال پایان نکامل ای ئولوژیک بشری و آخرین شکل حکوم بشری باش «پ این ظریال البتال مخالفان فراوا داردپ ک تال دوم: چال این فرای را یک جر یان طبیع و مولود دگرگو های اقتصططادیو سططیاسطط و فره گ و ارنباط ب ا یم و چال بال ع وان یک جریان ه ای ش ه و سودجویا الو در هر صورتو این نحول احتمای برای کشورهای جهان سوم و کشورهای در حال نوسعالو پیام های خاص را بال د بال داشتال و خواه داش پ این نحویت در چارچوبهای ذیل قابل بررس اس :

40 ش ن اقت صاد سرمایال سایری و لیبرال و کمر گ ش ن ا صول 0- جها ش ن را بال ضرر جها اقتصاد م : بال لحاظ اقتصادیو بسیاری ادامال فرای یروی کار فاق شطط نو اهمی جها دا پ آ ان معتع جهان سططوم م ده و خبگان جهان سطططوم را بال سطططوی مهارت و مواد خام را کاهش م و پیام آن فعیرنر ش ن این ک شورها و ک م ک شورهای پی شرفتال ه ای اس پ افمایش ابرابری بین کشورهای فعیر و غ ش هو امکا ات کال در آستا ال ورود بال د یای جها این اس آ چال مس م اس کشورها بال هیچوجال قابل معایسال یس پ در حال کال در جوامع نوسعالیافتال محر اس و از حیوا ات و محیط زیس و حمای مسائ چون اوقات فراغ در بسطیاری از کشطورهای جهان سطوم مسطئ ال اصط بعا و ن ش برای ز ه شطط ن بال سططود کشططورهای و در این شططرایط ابرابرو جها ما ن اسطط نوسعالیافتال خواه بودپ ع وه بر این الگوی مصرف و نولی سرمایالداری در بسیاری موارد م مومات و پیام های فره گ و ارزش خاص را بال صورت نحمی و اخودآگاه با خود آوردپ البتال مس ما در ادامالو این رو از ظر اقتصادی آثار مثبت بال همراه م چون ا تعال ف اوریو افمایش بهرهوری و بهبودی شطططرایط ز گ را یم برای کثیری بال همراه خواه داش پ 2- فرسایش اقت ار کشورها: همچ ان کال قب یم اشاره ش و ب ا بر بسیاری از شططط ن و با کمر گ شططط ن مرزهای م و اقت ار جها نح یلهاو با فرای شودپ ها کمر گ ش ه و م دول سیاس 0- بال چالش کشطی ن مفاهیم م : با فمای ه شط ن وابسطتگ کشطورها بال نأثیر م و م ابع م و و نوسطططعال م و نح هم یگرو مفاهیم چون هوی شط هو بیشطتر گرف پ ب ابراین در عصطر جها روابط بینالم قرار خواه نوا از المامات شود و م م شروط م م سائل م بال امور فرام و جها بینالم ج ا بما پ 4- پیام های فره گ و ارزش : شیوع دموکراس لیبرال برای کشورهای در حال نو سعال موجب بروز پیام های فره گ خواه بود کال با ظام فره گ و ا سازگاری و نعارض داردپ از این زاویال یم بال ها از جهان ارز ش سایر م 28

41 22 اعتعاد بسططیاریو فره گهای مح و م حعالای در معابل امکا ات وسططیع فره گ غرب امکان خود مای ار و سططرع نحویتو فرصطط نأمل و ا یشی ن را از این فره گهای مخالف گرفتال اس پ ورود ب رویال فره گ و ارزشهای غرب در جوامع نوسططعال یافتالو بال نشطط ی دوگا گ ارزش و نش ی از خود بیگا گ و بحران هوی م ا ام پ اگر چال برخ از رویکردها و ا ی شالهای ج ی ما پ س م ر ی سم بر امور م حعالای و بوم و بر رسططمی دادن بال سطط های مح نأکی م ک و شططورشطط در معابل نفکرات جها شططمول و ظریالهای ک ن غرب م رن بال ح ساب م آی و اما بال هر حال ب سیاری معتع ع الظاهر در د یای ک و و آی هو چ ا چال وضطع بال همین م وال پیش برود سطالم ما ن و حت بعای فره گهای س ت خی آسان بال ظر م رس پ و در این جه قحعا نفاون میان بخشهای مثب و م ف فره گهای س ت خواه بودپ کتال سوم: بال طور ک درباره واک ش و حوه مواجهال با فرای جها ش نو سال راهبرد و سال ظریال عم ه وجود دارد: 0- راهبرد همگرایا ال و ا فعال : در این راهبردو ظام سطططرمایالداری لیبرال بال ع وان آخرین ح عال ظام م یریت ن ع م شطططود و هر وع مخالف با این جریانو ش ا کردن در جه مخالف و محکوم بال ف ا خواه بودپ در این ن ع و برای نرق و نوسعالو الگوی جم الگوی غرب و راه جم یافتن جای در قحار پیشرف غرب و سوار ش ن بر آن وجود اردپ 2- راهبرد واگرایا ال و معاب الای: این راهبرد همچ ان کال اشططاره شطط و جها شط ن را یک جریان ه ای شط هو و یم دو وجه و یع همسطانک ه )در اقتصاد( و شکافآور و برهمز ه )در سیاس ) م دا و مخالف همالجا بال با آن را نو صیال م ک پ ایما وئل والرا شتاین در کتاب سیا س و فره گ در ظام متحول جها معتع اس : هر ا ازه کال با این ظام رابحال داشتال باشیم بال همان میمان زیان خواهیم بردپ 0- راهبرد نبادل و گفتگو: این اسططترانژی کال خصططوصططا از سططوی جمهوری اس م ایران طر و نرویج ش هو بر مب ای یک هادی و اخ ق بودن ا سان اسطتوار اسط پ این پیشط هاد راه اسط برای دسطتیاب بال اه اف مشطترک

42 فره گها و نم نهاپ اگر چال وجوه نفاوت فراوا در مبا و مؤلفالهاو میان فره گها )از جم ال میان اسططط م و غرب لیبرال( وجود داردو اما نأکی این نفکر بر نعامل و دیالوگ بر محورهای مشطططترک و میان نم و مفاهیم و چون ص حو ام ی جها و ع ال و دین و مع وی اس پ آ چال این ظریال بای دقیعا و با دغ غال بیشططتری بال آن ع ای ک و التفات بال سازوکار گفتگو و نوجال بال ابرابری در سازوکار گفتگو میان ا س م و غرب و التفات و نأکی بر مبا ارز ش ا س م ا س پ ب نوجه بال این امورو م نوا خحر استحالال فره گ را در پ داشتال باش )رپک: گفتگوی نم نها( کتال چهارم: باریو فره گ خودی برای در امان ما ن از این استحالال و برای آن کال در این ظام جها شططط ه و در حال گفتگوو صططط ای قوی در میان ص اها ارائال ده و ع وه بر کسب مؤلفالها و ع اصر مثب از فره گهای دیگر ع العاع ه م نوا با نأمل و بازسطازی خردورزا ال در سط ها و بازا یشط عالما ال در ارزشهای خودو فعای ال از امکا ات و ابمار ارنباط د یای ج ی برای عرضططال آرمانها و ارزشهای خود سططود جوی پ بال هر حال بعا و پویای ارزشهای خود و بال طور ک بعای فره گهای سططط ت و م وط بال نأمل و ا یشال صاحبان آنهاس پ البتال اگر چال در کوناهم ت بال ظر م رسط و ادامال رو نفوق غرب و ارزشها و هادهای آن امری قهری ا س و اما در یک چ شما از و سیعو جها ش ن م نوا نح شرایح بال ب سط ارزشهای متعال و مت ا سب با فحرت اله ا سطان کمک ک و با نوجال بال گرایشهای فمای ه مع وی کال در کشطورهای پی شرفتال در حال حا ضر م شاه ه م شودو ا سان ن ش ال مع وی را در معابل گمی الهای متع د مع وی موجود قرار م ده پ خ صو صا اگر مروجان دین و مع وی و موجودی خود را بال حوی شای ستال و فعال و بال صورت ای اب ارائال ده و در های ممکن ا س این او ضاع بتوا برای یک فره گ مع ویو و چال بسطططا یک فره گ دی حعی ع جو و ع ال خواه زمی السازی ک پ 41

43

44 غرب شناسی به معنای شناخت فرهنگ ساری و جاری غرب است که از آغاز حیات فرهنگی سیاسی غرب تا کنون در ارتباط با مجموعه های متشکلی از انسان ها با مواضع ویژه ی جغرافیایی با مقاطع برجسته ی تاریخی و با دوره های خاصی از سیاست و حاکمیت همواره در تحول و دگرگونی بوده است. هدف از مطالعات غرب شناسی بازشناسی محور ها اصول و مبانی اندیشه ی غرب است. مرکز مطالعات راهبردی قرارگاه شید باقری-سازمان بسیج دانشجویی آدرس: تهران خیابان طالقانی تقاطع مفتح سازمان بسیج دانشجویی ساختمان شهید باقری شماره تماس: سامانه پیامکی: